tantalos'un cezasını kime vermek isterdiniz?

Kimi suçlar var ki, karşılığında, suçu işleyene hakkettiği cezayı bulmakta insanın hayal gücü yetersiz kalır. Ne kadar zorlarsa zorlasın bulunan cezanın hafif kaldığı, daha ağırının reva olduğunu düşünür. Tantalos'a verilen ceza da insanın sınırsız hayal gücünün örneklerinden birisidir.

Evladını öldüren bir babanın cezası ne olmalı? Ya öldürmekle kalmayıp tanrıların sofrasında ziyafet yemeği yapanın? Ya da evlatların ölümüne neden olup bunu çıkarlarına alet edenlerin? Güvene ihanet edip, kibre kapılan, hırslı, açgözlü, hırsız ve yalancı olanın? Mitolojik bir hikayeye göre; Tantalos, işlediği bu suçlara karşılık, ''Tantalos İşkencesi'' olarak anılan efsanevi bir cezaya çarptırılır.


tantalos
                                                              Tantalos

Strabon, Tantalos'un Sipylos Dağı çevresinde yaşamış Frigyalı bir kral olduğunu ve çocuklarının Pelops ile Niobe olduğunu söyler.

Hakkında pek çok farklı görüşler olsa da en fazla kabul göreni, Spil Dağı, Manisa ve İzmir çevresinde hüküm süren Frigyalı zengin  bir kral olduğudur. Tanrılar arasında çok sevilip güvenilir, hatta Zeus'un sırdaşı olduğu söylenir. Bu nedenle sık sık Olympos'daki şölenlere davet edilip, tanrıların sofrasına konuk olup, ölümsüzlük içeceği  Nektar ile  tanrıların yiyeceği Ambrosia ikram edilir kendisine.

Tantalos bir süre sonra bu ayrıcalıkları kendi menfaatleri için kullanmaya başlar. Önce tanrıların kendi yanında rahatça konuştukları sırlarını insanlara anlatmaya başlar. Ardından Nektar ve Ambrosia çalar gizlice masadan ve bazı arkadaşlarına bunları dağıtarak ölümsüzlüğe ulaşmalarını sağlar.

Gün geçtikçe şımarıklığı tanrılarla boy ölçüşmeye kadar götürür Tantalos'u. Bir gün Sipylos Dağında verdiği şölene tanrıları davet eder. Hem yemeğin yetmeyeceği endişesiyle, hem de kendisi Anadolu Tanrıçası Kibele'ye inandığından Olymposlu Helen Tanrılarını küçük görüp onları sınamak ve tabaklarındaki yiyecekle önceden görme yetilerini denemek için oğlu Pelops'u parçalayarak pişirip tanrıların tabaklarına dağıtır.

Kızı Persephone yer altı tanrısı Hades tarafından kaçırıldığı için çok üzgün olan Demeter dışında, tüm tanrılar önlerine gelen yemeği görünce, dehşet içinde çekilirler sofradan. Kızının üzüntüsüyle perişan durumda olan Demeter, tabağına denk gelen Pelops'un sol omuzundan bir parça eti yemiş bulunur sadece.
tantalos
                                     Gioacchino Assereto (1600-1649) Tantalos

Zeus'un öfkeyle Tantalos'u Spil Dağından fırlatmasıyla kralın düştüğü yerin, günümüzdeki Yamanlar Dağının eteklerinde yer alan Karagöl olduğu düşünülür. Zeus, Tantalos'un işlediği bu günahı cezalandırırken ölüm tek başına yeterli gelmez.Tanrılar tarafından ebedi bir susuzluk ve açlığa mahkum edilen Tantalos'un cezasını; Homeros Odesa'da, Azra Erhat'ın çevirisiyle şöyle anlatır Odysseus'un ağzından;

Tantalos'u gördüm, korkunç işkenceler çekerken:
Duruyordu bir gölün içinde, ayakta,
yüksele yüksele çıkıyordu su çenesine kadar,
ama içmek için davrandı mıydı, damlasını alamıyordu suyun,
ihtiyar adam eğiliyor, eğiliyor, eğiliyordu,
su da çekiliyor çekiliyor, yok oluyordu emen toprakta,
ve bir çamur peyda oluyordu, ayaklarının dibinde, kapkara
o saat bir tanrı kurutuveriyordu gölü.

Yemişler sarkıyordu başının önünde, dallı budaklı ağaçlardan,
armutlar, narlar, pırıl pırıl elmalar,
ballı incirler, tombul zeytinler sarkıyordu,
ama ihtiyar adam koparayım diye ellerini uzattı mıydı,
bir yel geliyor, savuruyordu onları kara bulutlara.

Tantalos'un zenginlik ve açgözlülük için kendisine biçilen bu cezasının yanı sıra, başının üzerinde Spil Dağından getirilmiş büyük bir kaya parçası da boşlukta her an düşecekmiş gibi durmaktadır. Bu ceza ise diğer suçlarına ilaveten hırsızlık ve yalan yere yemin etme nedeniyle verilir Zeus tarafından kendisine.

Zeus'un altın köpeğini bulunduğu tapınaktan çalan Pandareus, Spil Dağında saklaması için köpeği Tantalos'a verir. Ortalık sakinleştikten sonra onu almaya gelen Pandareus'a köpeğin büyüsüne kapılan Tantalos emanetini vermek istemez ve köpeği aldığını inkar eder. Hayatı boyunca köpeği görmediğine dair Zeus'un üzerine yemin eder. Olayı duyan Zeus haberci tanrı Hermes'i hakem olarak gönderir. Hermes köpeği saklandığı yerden bulunca Tantalos'un yalanı ve hırsızlığa ortaklığı ortaya çıkar.

Bazı yazarlara göre altın köpeği çalanın bizzat Tantalos'un kendisi olduğu ve Pandareus'u hırsızlığına ortak ettiği görüşü hakim. Bu hırsızlığı ya da hırsızlığa yardım ve yataklığı nedeniyle bir kayanın altına sonsuza dek hapsolur Tantalos.
pelops

                                                                Pelops

Zeus Tantalos'u cezalandırdıktan sonra, öldürdüğü oğlu Pelops'u tekrar diriltmek için tüm tanrılardan parçaları vermelerini ister. Herkes tabağındaki parçayı Zeus'un kaynattığı kazana atar fakat Demeter farkına varmadan sol omuzundan bir parçayı yediği için yerine fildişiyle tamamlanmış bir omuz verir.

Pelops yakışıklı bir delikanlı olarak kazandan çıkınca, yer tanrıçası Rhea tarafından üflenen nefesle hayata döner. Deniz tanrısı Poseidon bu yakışıklı gence gönlünü kaptırır ve onu alıp Olympos'a götürür.Pelops böylece, Anadolu'dan daha sonra kendi adını alacak olan Antik Yunanistan'a yani Peloponeze geçmiş olur. Burada Olimpiyat oyunlarının doğma nedeni de Pelops'tur. Kız kardeşine ağıtlar yakmak için üzerindekileri soyunduğunda sol omuzundaki fildişinden yapılmış bölgeyi fark eder. Derler ki, o günden sonra Pelops'un soyundan gelenler sol omuzunda bir işaret taşırmış.

Bu aralar açgözlülük, hırsızlık, ölümler ve sahtekarlıkları gördükçe Tantalos'un işkencesini düşünüyorum. Hak eden insan var mı derseniz en tepeden başlayıp sürüsüne bereket demek geçiyor insanın içinden. Listem saymakla, gölü doldurmakla, taşları tepeye yığmakla bitecek gibi değil :) Ya siz kime vermek isterdiniz Tantalos'un cezasını?







Creative Commons Lisansı

Bu eser Creative Commons Alıntı 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.Bu yazının tüm hakları yazara aittir. Kaynak göstermeden kopyalanamaz ve alıntı yapılamaz.

4 yorum:

  1. Yine güzel bir yazı. Bilmediğim mitolojik bir öyküyü öğrenmiş oldum. Bizim oralarda, "Allah kimseyi açlıkla terbiye etmesin." diye bir söz vardır. Açlığın insana neler yaptırabileceğini anlatmak için söylenir. Tantalos' un cezası, ölümden betermiş, gerçekten de. Öyküyü, günümüze uyarlayarak okudum desem, sorunuzun cevabını vermiş olur muyum?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet Sahriye, bu kesinlikle sorumun cevabı olurdu :) Sevgiler.

      Sil
  2. Her halde "toprak bile kabul etmeyecek." cümlesi Tantalos'un yaşadıklarından ağırdır. Ben öyle düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Toprak, canlılar için ''Ebedi huzura kavuşacağı bir mekan'' olarak görülüyorsa, söylediklerinizde haklısınız sanırım. Pekii bu mekana kabul edilmeyenlerin akıbeti ne oluyordur ki?

      Sil